اصول اخلاقی خبرنگاری و رسانه های افغانستان

خبرنگاران و نهاد های محترم رسانه ای !

اخیرا جمعی از خبرنگاران، نمایندگان نهاد های رسانه ای و استادان ژورنالیزم و حقوق به منظور نهادینه کردن کار های رسانه ای مسوده ی را تحت عنوان «اصول اخلاقی خبرنگاران و رسانه های افغانستان» تهیه و ترتیب نموده اند تا خبرنگاران در جریان کار مسلکی خویش آن را در نظر بگیرند.
در تهیه و ترتیب اصول اخلاقی خبرنگاران و رسانه های افغانستان از تجارب کشور های منطقه و جهان با در نطرداشت شرایط و اوضاع افغانستان استفاده صورت گرفته است ، اما به منظور غنا مندی آن، از تمام خبرنگاران و فعالین رسانه ای تقاضا می شود تا نظرات شان را از طریق نشانی نامه ی برقی یا ایمیل آدرس coe.afg@gmail.com به ما ارسال نموده و یا هم به صورت مکالمه ای به شماره ی تلیفون همراه0700298637 در تماس شوند. گروه تهیه کننده :- استاد نصر الله ستانکزی - استاد منیژه باختری- آژانس خبری پژواک - روزنامه 8 صبح - موسسه نی، حمایت کننده ی رسانه های آزاد افغانستان - موسسه انترنیوز- انجمن رادیو های آزاد فغانستان- سعید حقیقی (بی بی سی)خبرنگاران و نهاد های محترم رسانه ای می توانند تا تاریخ 15 اسد سال روان مطابق 5 اگوست 2008 نظرات شان را به صورت نوشتاری از طریق ایمل آدرس فوق و یا هم به صورت شفاهی با ما درمیان بگذارند.مقدمهاخلاق یکی از منابع قانون در جامعه است و شیوه های برخورد و ارتباط مردم با همدیگر را شکل می دهد.اخلاق در تمامی علوم و رشته ها یکی از مباحث اساسی است. در خبرنگاری نیز رعایت اخلاق حرفه ای، شرافت حرفه ای خبرنگاران را تضمین می کند و جوهر کار حرفه ای هر خبرنگار متعهد را تشکیل می دهد. خبرنگاران بدون در نظر داشت اخلاق حرفه ای در خبرنگاری نمی توانند اعتماد و اطمینان مخاطبین را جلب کنند و با اعتبار رسانه ها در جامعه بیافزایند.
داشتن متن مکتوب اصول اخلاقی برای خبرنگاران یکی از نیاز های عمده ی عصر امروز است. نهاد های بین المللی، ملی و صنفی خبرنگاری از سال 1920 میلادی بدین سو در سراسر جهان به ساختن چنین اصولی دست یازیده و صد ها سند ملی و بین المللی را دراین راستا به میان آورده اند. در این جمع، اصول بین المللی اخلاق حرفه ای خبرنگاری مصوب 1983 میلادی در پاریس مورد تایید غالب خبرنگاران است و به عنوان آبشخور فکری اصول اخلاقی شناخته می شود.
با این که اخلاق در هر جامعه ای با توجه به ساختار های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، فرهنگی، سنتی و دینی آن به صورت متفاوت و نا همگون مطرح می گردد، با این هم در تمامی اصول اخلاقی حرفه ای پایه ها و ارزش های همسان مطرح گردیده اند که توافق نظر نسبت به آن وجود دارد و نشان می دهد که اخلاق حرفه ای ارزش های همگونی را در سراسر جهان دنبال می کند.
«اصول اخلاقی خبرنگاران و رسانه های افغانستان» به منظور رهنمایی و تشویق خبرنگاران به ارج گذاشتن به ارزش های اخلاق حرفه ای که در جریان کار هر خبرنگاری با آن روبه رو می گردد، تهیه گردیده است. این اصول با در نظرداشت معیار های بین المللی حرفه ای، مسایل ویژه ی فرهنگ خودی و باور های جامعه ی افغانستان را مطرح می سازد و خبرنگاران را در چگونگی برخورد آنان با افراد و رویداد ها رهنمایی می کند. این اصول ضمانت اجرایی ندارد، تنها وجدان و تعهد خبرنگار او را ملزم به اجرای آن می کند و خبرنگاران با در نظرداشت و جدان فردی آن را به منصه ی اجرا می گذارند.

ماده های اصول اخلاقی خبرنگاران و رسانه های افغانستان:

1. خبرنگار، در فرایند کار حرفه ای خود از اعمال تبعیض نژادی، مذهبی، جنسی، قومی، زبانی و فرهنگی می پرهیزد.
2. خبرنگار، در کار حرفه ای و بازتاب حقایق دقت به خرچ می دهد و از تحریف، بد نام سازی، اتهامات بی اساس، تهدید، افترا، شایعه پراگنی و مخفی نگهداشتن حقایق به صورت عمدی جلوگیری می کند.
3. خبرنگار، به حق دسترسی مردم به معلومات و اطلاعات، برای دریافت یک تصویر جامع و دقیق از واقعیت های عینی، احترام می گذارد و تحقق آن را جزیی از مسوولیت های اجتماعی خود می داند.
4. خبرنگار، احترام به کرامت انسانی، تنوع فرهنگی و ارزش های قبول شده ی جهانی را به منظور رشد فرهنگ انسانی جزو اخلاق حرفه ای خود می داند و نسبت به عموم حسن نیت دارد.
5. خبرنگار، در محو جنگ، نفرت، خشونت، بی باوری، فقر زدایی و انواع جهل و سایر بیماری های اجتماعی مسوولیت دارد و در فرایند کار حرفه ای خود به آن توجه می کند.
6. خبرنگار، منافع ملی را در مطابقت با اسناد تقنینی نافذ، در کار های حرفه ای اش در نظر می گیرد.
7. .خبرنگار، توازن، بی طرفی و انصاف را در کارهای حرفه ای اش رعایت می کند.8. خبرنگار، هیچ گونه فشاری را از جانب مقام های دولتی و غیر دولتی نپذیرفته و خود سانسوری نمی کند.
9. خبرنگار، نام منابعی را که نمی خواهند افشا شوند، محرم نگاه می دارد و هم چنان از نشر مطالب با استناد بر منابع غیر موثق جلوگیری می کند. اطلاعاتی که به شرط محرمانه بودن برای خبرنگار داده شده اند، نباید چاپ و یا پخش شوند مگر این که نشر و پحش آن برای منافع جامعه ضروری باشد.
10. خبرنگار، به خاطر پخش یا نشر و یا عدم پخش و نشر به گرفتن هدیه و رشوت نمی پردازد.
11. خبرنگار، درهنگام مصاحبه، با مصاحبه شونده برخورد مودبانه می داشته باشد و هیچ گاهی با استهزا و تمسخر با دیگران رفتار نمی کند.
12. خبرنگار، در صورتی که مرتکب خطا و یا اشتباهی می شود و به آن پی می برد، باید از راه های ممکن و به زودترین فرصت دست به تصحیح آن بزند.
13. خبرنگار، از آزادی بیان به منظور توهین، تحقیر، دشنام، تهمت وافترا به دیگران استفاده نمی کند.
14. خبرنگار، به حقوق معنوی دیگران احترام می گذارد و طور ویژه از سرقت ادبی می پرهیزد.
15. خبرنگار، به حریم خصوصی افراد احترام می گذارد و اسرار خصوص آنان را افشا نمی کند.
16. هویت رسانه ها باید شفاف باشد و از نام و ارزش های رسانه ای سو استفاده نشود.
17. رسانه ها به اساس مسوولیت اجتماعی به نشر و پخش برنامه های آموزشی می بپردازند.
18. اعلان ها و آگهی ها طوری ارایه شوند که جای هیچ شک و شبههء درمورد طبیعت حقیقی آنها وجود نداشته باشد.
19. اجرا و در نظر گرفتن مسوولیت های اخلاقی ای که در فرایند کار خبرنگاری مطرح است به خود خبرنگاران بر می گردد. این اصول نباید هیچ گونه زمینه ای را برای مداخلة دولت به وجود آورد.